Yazım ve Noktalama

Dilimizde ilk kez Tanzimat döneminde kullanılan noktalama işaretleri,yazı-
nın daha kolay anlaşılmasını sağlar.Yazının okunmasını kolaylaştırır ve anlam karışıklığı-
na düşülmesine engel olur.
Biz,konuşurken cümlede anlatmak istediklerimizi ses tonumuzla vurgulayarak
açık bir şekilde ortaya koyabiliriz.Nerede duracağımızı,nerede vurgu yapacağımızı bilizriz.

Ancak yazıda böyle bir vurgulama yapamadığımızdan,bunu noktalama işaret-
leriyle sağlamaya çalışırız.Şimdi bu noktalama işaretlerini görelim.

NOKTA :

*Anlamca tamamlanmış haber cümlelerinin sonlarında kullanılır.

“Bu konuyu mutlaka öğrenmeliyim .”
“Seni de bekliyoruz bu akşamki yemeğe .”

*Sözcüklerin kısaltılarak yazılmaları halinde kullanılır.

“Üniversitedeki Prof. Dr. Ahmet bey bu akşam bize gelecek.”
“Babam Yzb.rütbesi almış.”

*Sözcüklerinin baş harfleriyle alınan kısaltmalarda artık nokta kullanılmıyor.

“Eniştem TBMM toplantısına katılacak.”

*Rakamla yazılan tarihler arasında kullanılır.

“20.02.2003’te ablamın doğum günü var.”

*Sıra bildiren “-ıncı,-inci”eklerinin yerine kullanılır.

“Yarışta bizim at 1.geldi.”

*Saat ve dakikaların yazımında kullanılır.

“Bugün 8.45’te uçak kalkıyor.”

VİRGÜL :

*Eş görevli sözcük ve söz öbeklerinin arasında kullanılır.

“Kitaplarını,defterlerini,kalemlerini alıp gitti.”


*Anlamca karışan öğelerin ayrılmasında kullanılır.

“Yaşlı,kadının yanına yaklaştı” cümlesinde virgül olmasaydı “yaşlı” sıfat olurdu.

*Arasözlerin başında ve sonunda kullanılır.

“Bu evi,çocukluğumun geçtiği yeri,nasıl unuturum?

*İçinde başka virgül bulunmayan sıralı cümlelerin ayrılmasında kullanılır.

“Beni çağırdı,kendisi gelmesi.”

*Cümle içindeki ünlem bildiren sözcüklerin sonunda kullanılır.

“Yoo,bu kadarına dayanamam.”

*Seslenme bildiren sözcüklerin sonlarında kullanılır.

“Mehmet,buraya gel de biraz yardım et.”

*Yazışmalarda başvurulan makamın adından sonra kullanılır.

“Milli Eğitim Bakanlığına,”

NOKTALI VİRGÜL :

*Öğe sayısı fazla olan sıralı cümlelerin sonlarında kullanılır.

“Öğretmen,elindeki not defterini açtı;sözlü yapacak birini aradı.

*Bir bağlaçla birbirine bağlanan cümleler arasında bağlaçtan önce kullanılır.

“Beni davet etmediniz;ama size kızmıyorum.”

*Aralarında nitelik farkı bulunan söz öbeklerinin ayrılmasında kullanılır.

“Sözcükler isim,sıfat,zamir,zarf;edat,bağlaç,ünlem;gibi fiil gruplarına ayrılır.

*Öznenin diğer öğelerle karıştığı yerlerde kullanılır.

“Küçük;eski bir eve girdi.” Cümlesinde giren “küçük” tür.Eğer virgül koysaydık bu sözcük evin sıfatı olarak düşünülebilirdi.

İKİ NOKTA :

*Bir cümlede açıklama yapılacaksa,açıklamaya başlamadan hemen önce iki
nokta kullanılır.

“Türkiye’de iki kaliteli araba markası var :BMW ve Mercedes.”

*Kavramlar tanımlanırken ya da açıklanırken kullanılır.

“İsim : Varlıkları,kavramları karşılayan sözcüklerdir.”

*Konuşma metinlerinde kullanılır.

“Ahmet : ‘Ne zaman geldiniz eve?’ diye sordu.”

ÜÇ NOKTA :

*Benzer örneklerin devam edeceğini göstermek için kullanılır.

“Bahçede elma,portakal,... daha bir çok ağaç vardı.”

*Anlamca tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır.

“Bir de istediğimi almamışsa...”

*Bir alıntının alınmayan yerleri yerine kullanılır.

“Ahmet Haşim ‘...sözden ziyade musikiye yakın...’sözleriyle tanımladı şiiri.”

*Yüklemi bulunmayan cümlelerin sonlarında kullanılır.

“Karşıda başı dumanlı dağlar...Yan tarafta küçük bir dere...”

*Seslenmelerde anlamı pekiştirmek için kullanılır.

“Nuri Amca...Nuri Amca hey!..”

SIRA NOKTALAR :

*Şiirde veya yazıda alınmayan bölümlerin yerlerine kullanılır.

“Ne sitem ne korku yalnızlıktan
......
Süslenmiş gemiler geçse açıktam